Organisaties ‘verslimmen’ in hoog tempo hun diensten, processen en producten. Van auto’s tot schepen, havens en zelfs bloemen: de combinatie van sensoren, data analytics en connectiviteit voegt echte waarde toe. Tech-ondernemer en IT-expert Jesse van Doren ziet het in zijn dagelijkse praktijk. ‘We zijn eindelijk op het punt gekomen dat sensoren betaalbaar worden. Nederland kan dankzij een goede digitale infrastructuur, de inzet van verbonden sensoren en data analytics zijn leidende positie in de wereld behouden.’
Real-time informatie
De drieëntwintigjarige Van Doren heeft – hoe jong hij ook is – al een aardige carrière achter de rug. Zijn eerste bedrijf startte hij toen hij slechts elf jaar was: een adviesbureau gespecialiseerd in zoekmachineoptimalisatie voor websites. Nu heel wat jaartjes verder, is hij de eigenaar van drie succesvolle ondernemingen. Waaronder Trackcol, dat real-time informatie verzamelt over goederen die via de weg of het water worden vervoerd. Daarnaast is Van Doren een veelgevraagd spreker voor conferenties en workshops.
‘Slimste haven ter wereld’
Als het gaat om ‘slimme mobiliteit’ denkt het merendeel van de mensen aan auto’s en vrachtwagens voorzien van high tech snufjes. Toch is er meer dan alleen maar wegvervoer dat slimmer kan worden gemaakt met IT. Zoals het transport over water. En daar is nog veel te winnen door het toepassen van innovatieve IT-oplossingen, zoals: met het internet verbonden sensoren, real-time analyse van vergaarde data en digital twins (digitale kopieën van processen of objecten).
‘De haven van Rotterdam is een goed voorbeeld’, zegt Jesse van Doren. ‘Die heeft op een gegeven moment geconstateerd dat het niet meer de grootste haven ter wereld kon zijn. Onder andere door concurrentie van megahavens in China en de Chinese Zijderoute. Toen is er besloten om in ieder geval de slimste haven ter wereld te worden. En dat is goed aan het lukken. De haven hangt tegenwoordig bijvoorbeeld vol met sensoren die real-time allerlei gegevens doorsturen, van informatie over vaarbewegingen tot de waterstand, het weer en de laad- en losactiviteiten aan de kades. Ook komen er gegevens uit het achterland, zoals de actuele waterstanden van rivieren. Dat alles wordt weer gebruikt om diverse processen, zoals het binnenloodsen van schepen en het beladen van binnenvaartschepen, te stroomlijnen. Ook heeft de haven inmiddels digital twins gemaakt van bepaalde havenonderdelen en -processen, zodat daar simulaties op kunnen worden losgelaten. Het zorgt ervoor dat de efficiency omhoog gaat, waardoor er bijvoorbeeld goederen sneller naar het Europese achterland worden vervoerd. En tegelijkertijd dalen de kosten. De basis voor al die initiatieven is de uitstekende digitale infrastructuur, zoals glasvezelnetwerken, in Nederland. Daardoor stelt de verslimming van de Rotterdamse haven en andere soortgelijke grote projecten Nederland in staat zijn leidende positie in de wereld te behouden.’
Autonoom varende schepen
Ook het vervoer over het water kan in de komende jaren nog een stap verder worden geholpen, voorspelt Van Doren. ‘Denk aan autonoom varen. Schepen die zelfstandig van A naar B varen. Dat is op zee nog wat lastig door de duurdere satellietconnectiviteit. Hoewel grote fabrikanten als het Britse Rolls Royce er al verregaande proeven mee uitvoeren. Maar wat dichter bij huis: in Nederland en de buurlanden zou het in de binnenvaart goed kunnen worden toegepast. Hier is de digitale infrastructuur, zowel draadloos als via glasvezelnetwerken in de grond, overal beschikbaar. Sowieso is het op de rivieren relatief minder druk dan op de weg en zijn er – op bruggen en sluizen na – minder omgevingsfactoren die het autonoom varen negatief beïnvloeden. En wat die bruggen en sluizen betreft: die zijn ook dusdanig te ‘verslimmen’ dat zij met de autonome binnenvaart gaan communiceren. Dan laat de brug bijvoorbeeld automatisch aan het scheepsverkeer weten dat het open gaat. Een mooie bijvangst is dat het slimmer maken van vervoersmiddelen inmiddels nagenoeg altijd hand in hand gaat met de verduurzaming. Want zelfstandig rijdend of varend vervoer maakt bijna altijd gebruik van elektriciteit als ‘brandstof’. Daarmee wordt het stiller en schoner op de weg en op het water.’
Digitale infrastructuur slim en veilig gebruiken
Bij alle ‘slimme’ toepassingen op het water en op het vasteland is het goed rekening te houden met de bestaande netwerkinfrastructuren en de beveiliging daarvan, aldus Jesse van Doren. ‘Het is een illusie om te denken dat organisaties een volledig nieuwe digitale infrastructuur voor hun toepassingen laten aanleggen. Er liggen vaak al diverse soorten netwerken in de grond, van koper tot glasvezel. En er is op veel plekken al verschillende draadloze datacommunicatie beschikbaar, van speciale IoT-standaarden tot 4G en straks 5G. In de praktijk maken organisaties ook gebruik van meerdere typen verbindingen. Het is verstandig om in de ontwerpfase van de toepassing al hier naar te kijken: welke type connectiviteit is voor welk doel of onderdeel het geschiktst en het meest toekomstbestendig. En soms kun je een wat verouderde netwerkinfrastructuur, zoals koper, prima gebruiken als backupverbinding in geval van nood.’ Ook wat de koppeling van apparaten en systemen met het internet betreft, plaatst Van Doren een kanttekening. ‘Je ziet tegenwoordig dat alles met het internet wordt verbonden. Het klinkt misschien gek uit mijn mond, maar die internetkoppeling is niet altijd nodig. In sommige gevallen is het juist goed om systemen niet met het publieke internet te verbinden, maar direct – via een aparte netwerkverbinding – aan een datacenter of een cloud platform te koppelen. Bijvoorbeeld omdat de verstuurde data privacygevoelig is of op een ander manier cruciaal voor de bedrijfsvoering. Dan wil je weer niet dat ‘meeluisterende hackers’ die informatie via het internet kunnen aftappen.’
Samenleving raakt meer verbonden
In zijn laatste startup, Trackcol, wordt eveneens een mix van connected sensoren, betrouwbare connectiviteit en data analytics toegepast, legt Jesse van Doren uit. ‘Wij willen ervoor zorgen dat informatie over de conditie en locatie van goederen voor, tijdens en na het vervoer real-time wordt doorgegeven aan ons platform. Daar kan een organisatie in een overzichtelijk dashboard zien wat de conditie van de goederen is en waar zij zich bevinden. Dat is bijvoorbeeld voor importeurs en exporteurs van bederfelijke spullen van essentieel belang. Zo hebben wij een klant die sierbloemen exporteert naar het Verre Oosten. Voor hem zijn we nu testen aan het opzetten waarbij trackers real-time de condities moeten meten van onder andere temperatuur, luchtvochtigheid en andere gassen (bijvoorbeeld Ethyleen), inclusief de hoeveelheid, waarbij de trackers continu in verbinding staan met ons platform. Zo weet hij precies hoe het gedurende het transport gesteld is met zijn bloemen en kunnen we op den duur ook slimme Artificial Intelligence-voorspellingen gebruiken om zo aan te geven welke vervoerspartijen kwalitatief goed of slecht zijn. De staat van de bloemen kan voor hem het verschil betekenen tussen een goede opbrengst en een flinke omzetderving. Het is maar een voorbeeld van hoe de samenleving slimmer wordt en steeds meer digitaal verbonden raakt. Dat zal de komende jaren alleen maar versnellen: de innovaties volgen elkaar in een steeds hoger tempo op, daarom moeten we nu durven investeren zodat we hier nog jaren de ‘bloemen’ kunnen plukken.’
Blijf op de hoogte rondom alle ontwikkelingen
U ontvangt de nieuwsbrief 1 keer per maand.